در پست پیشین هفت مورد از آثار تاریخی و فرهنگی کشورمان را که به ثبت میراث جهانی یونسکو رسیده است را با هم مروری کردیم. در این پس نیز سعی داریم دیگر آثار ایرانی ثبت شده را بررسی کنیم.
سنگ‌نبشته بیستون بزرگترین سنگ‌نبشته جهان، نخستین متن شناخته شده ایرانی و از آثار دودمان هخامنشیان (520 پیش از میلاد) واقع در شهرستان هرسین در سی کیلومتری شهر کرمانشاه بر دامنه کوه بیستون است. سنگ‌نبشته بیستون یکی از مهمترین و مشهورترین سندهای تاریخ جهان و مهمترین متن تاریخی در زمان هخامنشیان است که شرح پیروزی داریوش بزرگ را بر گوماته مغ و به بند کشیدن یاغیان را نشان می‌دهد. محوطه بیستون از آثار ملی ایران است و خود این اثر هم از سال ۲۰۰۶ یکی از آثار ثبت شدهٔ ایران در میراث جهانی یونسکو است.
سازه‌های آبی شوشتر در دوران ساسانیان، جهت بهره‌گیری از نیروی آب به‌عنوان محرک آسیاب‌های صنعتی ساخته شده‌است. در این مجموعه بزرگ، ساختمان آسیاب‌ها، آبشارها، کانال‌ها و تونل‌های عظیم هدایت آب و سیکا که محلی جهت استراحت و تفریح است قابل توجه و جالب هستند. در سفرنامه مادام ژان دیولافوآ باستان‌شناس نامدار فرانسوی از این محوطه به عنوان بزرگترین مجموعه صنعتی پیش از انقلاب صنعتی یاد شده‌است. سازه‌های آبی شوشتر با عنوان نظام آبی تاریخی شوشتر در سال 2009 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
قره کلیسا یا کلیسای تادئوس مقدس یا کلیسای طاطاووس، نام کلیسایی تاریخی در استان آذربایجان غربی ایران است. این کلیسا در 20 کیلومتری شمال شرقی چالدران در کنار روستایی به همین نام واقع شده‌است.در سال 2008، مجموعه قره کلیسا، شامل سه کلیسای اصلی با نام‌های قره کلیسا یا سنت تادئوس، سنت استپانوس و زور زور در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
بازار تبریز یکی از بزرگترین و مهمترین بازارهای سرپوشیده در سطح ایران و قارهٔ آسیا به‌شمار می‌رود. این بازار با مساحتی حدود یک کیلومتر مربع، بزرگترین بازار سرپوشیدهٔ جهان است. بازار تبریز در سال 2010 به‌عنوان نخستین بازار جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌است. این بازار از بازارچه‌ها، تیمچه‌ها، سراها و کاروانسراهای متعددی تشکیل یافته‌است. پیش‌تر به‌جهت قرارگرفتن شهر تبریز برسر چهارراه جادهٔ ابریشم و گذر روزانهٔ هزاران کاروان از کشورهای مختلف آسیایی، آفریقایی و اروپایی از آن، این شهر و بازار آن از رونق بسیار خوبی برخوردار بوده‌است.
آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی یکی از مکان‌های تاریخی شهر اردبیل در شمال غربی ایران است. مجموعه نفیس بقعه شیخ صفی الدین به نام عارف نامدار شیخ صفی الدین اردبیل جد سلاطین صفویه، در سال ۷۳۵ ه. ق. به دست فرزند وی صدرالدین موسی بنا شد. در عصر صفوی، بقعه شیخ با حضور استادان بزرگ عهد صفوی چنان به زیور آراسته شد که همچنان پس از گذشت چندین قرن به عنوان یکی از مفاخر تاریخی و فرهنگی ایران به شمار می‌آید. یکی از موارد منحصر به فرد این مجموعه این است که این بقعه حاوی ده‌ها اثر بدیع در مضامین مختلف رشته‌های هنری است که از آن جمله می‌توان به عالی‌ترین نوع کاشی کاری معرق و مقرنس و گچ‌بری کتیبه‌های زیبا و نفیس و خط خطاطان بزرگ دوره صفوی (میر عماد، میر قوام الدین، محمد اسماعیل و…) منبتهای ارزنده، نقره کاری، تذهیب و طلاکاری، نقاشی و تنگ بری و غیره اشاره کرد. این مجموعه در سال 2010 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
باغ ایرانی به ساختار و طراحی منحصر به فرد آن اشاره دارد. باغ ایرانی پاسارگاد را ریشه معماری این باغ‌ها دانسته‌اند. کوروش بزرگ شخصا دستور داده بود که باغ پاسارگاد چگونه ایجاد شود و در واقع هندسی‌سازی باغ و شکل و شمایل آن از دیدگاه که کوروش به باغ ایرانی گرفته شده‌است. در دوره ساسانیان نیز باغ‌ها در جلوی کاخ‌ها و معابد شکل گرفتند. این باغ‌ها به عنوان یک ساختار کامل، بیانگر رابطهٔ تنگاتنگ میان بستر فرهنگی و طبیعی است و نشانه‌ای از سازگار نمودن و همسو کردن نیازهای انسان و طبیعت است. در سال 2011 باغ‌های ایرانی پاسارگاد، ارم، چهلستون، فین، عباس‌آباد، شازده، دولت‌آباد، پهلوان‌پور، اکبریه به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدند. تاج محل و آرامگاه همایون در هند و باغ شالیمار در پاکستان نیز نمونه‌هایی از باغ‌های ایرانی هستند که در فهرست میراث جهانی قرار دارند.
مسجد جمعه یا مسجد جامع اصفهان از مهمترین و قدیمی‌ترین ابنیه مذهبی ایران است. کاوش‌های باستان‌شناسی نشان از آن دارد که احتمالا این مسجد پیش از تسلط اعراب بر این شهر، مرکز مذهبی مهم شهر بوده و بصورت یکی از آتشکده‌های شهر اصفهان کاربری داشته‌است. نکته جالب توجه در معماری این مسجد آنست که بخش‌های گوناگون آن در طول نزدیک به دوهزار سال شکل گرفته‌اند و طی این سالها همواره در حال مرمت و باز سازی بوده‌است که آخرین آنها بازسازی بخش تخریب شده بر اثر بمباران هواپیماهای عراقی در طول هشت سال جنگ ایران و عراق بوده‌است. این اثر در سال 2012 در زمره میراث جهانی یونسکو ثبت گردید.
گنبد قابوس بنایی تاریخی از سده چهارم هجری است که در شهر گنبد کاووس، در استان گلستان قرار دارد. این بنا که بلندترین برج تمام آجری جهان به‌شمار می‌آید بر فراز تپه‌ای خاکی که قریب پانزده متر از سطح زمین بلندتر است قرار دارد. این بنا در سال 397 هجری قمری و در زمان سلطنت شمس المعالی قابوس بن وشمگیر و در شهر جرجان که پایتخت پادشاهان آن دیار بوده، بنا گردیده‌است. این اثر از سال 2012 یکی از آثار ثبت شدهٔ ایران در میراث جهانی یونسکو است.
کاخ گلستان مجموعه‌ای از بناها است که در میدان ارگ تهران واقع است. بناهای این کاخ در زمان‌های مختلف ساخته شده‌اند. نام آن از تالار گلستان واقع در عمارت خروجی گرفته شده‌است. کاخ گلستان شانزدهمین اثر ایرانی است که در سال 2013 در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفته است. شروع ساخت آن به ارگ تاریخی تهران و زمان شاه طهماسب اول در دوران صفویه باز می‌گردداین کاخ در دورهٔ قاجار گسترش فراوانی یافت و محل سکونت شاهان قاجار بود. در زمان پهلوی جهت مراسم رسمی و محل اقامت روسای جمهور و مهمانان ویژه خارجی استفاده می‌شد. با این وجود قسمت‌هایی از آن در این زمان تخریب گردید. اتفاق‌های مهمی از تاریخ معاصر ایران در این مجموعه به وقوع پیوسته‌است. کاخ گلستان در حال حاضر به صورت موزه مورد استفاده قرار دارد.
لیست 16 اثر ثبت شده ایرانی به عنوان میراث جهانی یونسکو می‌توانید در وبگاه این سازمان مشاهده کنید. اطلاعات مربوط به آثار از ویکی‌پدیای فارسی برداشته شده است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد هر یک از آثار می‌توانید از ویکی‌پدیا بهره بجویید.
بسیار عالی بود.
دستتان درد نکند