تمدن گمشده ای که ممکن است در زیر خلیج فارس باشد

با توجه به بررسی پژوهش های ارائه شده جدید، در زیر خلیج فارس، روزگاری سرزمین گسترده حاصلخیزی که تقریبا 75,000 تا 100,000 سال پیش برخی انسان های نخسین خارج از آفریقا را در خود پناه داده، پنهان شده است.

در نوک آن، دشت سیلابی که اینک در زیر خلیج فارس وجود دارد، اندازه آن در حدود بریتانیای کبیر بوده است، و سپس به دلیل شروع سیلاب و به زیر آب رفتن این منطقه، کوچک شده است. پس از آن، در حدود 8,000 سال پیش با توجه به بررسی دانشمندان، این سرزمین به وسیله اقیانوس هند به کلی از بین رفت.

این مطالعه، که با جزئیات در شماره ماه دسامبر 2010 در مجله انسان شناسی کنونی به چاپ رسیده، در بردارنده مفاهیم گسترده ای برای جنبه های تاریخ بشری است. به عنوان مثال، دانشمندان در مورد هنگامی که انسان های مدرن نخستین در آفریقا وجود داشتند، با تاریخ اولیه 125,000 سال پیش و تاریخ اخیر 60,000 سال پیش (تاریخ اخیر، در حال حاضر به عنوان الگو پذیرفته شده است)، با توجه به مطالعه جفری رز محقق و باستان شناسی در دانشگاه بیرمنگام انگلستان، بحث و گفتگو داشته اند.
رابرت کارتر از دانشگاه آکسفورد بروکس انگستان گفته است: “من فکر می‌کنم نظریه جف بی‌باکانه و تخیلی است، و امیدوارم که تحرکی ایجاد نماید. این به طور کامل آگاهی و برداشت ما از مهاجرت به خارج از آفریقا را بازنویسی می کند. این به دور از مدارک اثبات شده است، اما جف و دیگران برنامه های پژوهشی به منظور آزمایش نظریه را گسترش خواهند داد. ”

ویکتور کرنی از آزمایشگاه تشخیص نسل باستانی، مؤسسه باستان شناسی در پراگ، یافته رز را یک “نظریه بسیار عالی” نامید، اگرچه او همچنین یادآور می‌شود که نیاز به پژوهش های بیشتر برای اثبات آن است.”

این یافته ها بحث و گفتگوهایی را میان پژوهشگران به راه انداخت، از جمله کارتر و کرنی، که اجازه اظهار نظر در مورد مقاله پژوهشی را داشتند، درباره اینکه انسان هایی که حوضه خلیج فارس را اشغال کرده، دقیقا چه کسانی بودند.

به گفته رز: “با توجه به حضور جوامع نئاندرتال در راستای بالایی رودخانه دجله و فرات، همچنین در شرق منطقه مدیترانه، این منطقه تماسِ جوامع مدرن و نئاندرتال ممکن است بسیار خوب بوده باشد.” در حقیقت، شواهد اخیر توالی گنجینه توارثی نئاندرتال به صورت دورگه را ارائه می‌نماید، به این معنا که ما تا اندازه ای غارنشین هستیم.

پناهگاه آبی

واحه خلیج فارس یک حوضه کم عمق داخلی که از 75,000 تا 8,000 سال پیش آشکار شده، بوده است، که نوک جنوبی هلال حاصلخیز را با توجه به سوابق تاریخی سطوح دریا ایجاد می کند.
رز گفت، آن پناهگاهی مطلوب از بیابان های خشن اطراف، با آب تازه فراهم شده از رودخانه های دجله، فرات، کارون و وادی بیتون، و همچنین به وسیله بالا آمدن چشمه ها، بوده است. در طول آخرین عصر یخبندان وقتی که خشک ترین شرایط وجود داشته، این حوضه بزرگترین آن بوده است.

در حقیقت، در سال های اخیر، باستان شناسان شواهدی از موج سکونت انسانی در میان سواحل خلیج فارس در تاریخ حدود 7,500 سال پیش به دست آورده اند.

رز گفت “جایی که پیش تر وجود داشته اما تعداد اندکی اردوگاه شکار پراکنده است، که به طور ناگهانی بیش از 60 ایستگاه باستان شناسی جدید تقریبا یک شبه نمایان می‌شوند. این آبادی ها محکم بودن، خانه های سنگی دائمی، شبکه های تجاری راه دور، سفال تزئین شده رنگارنگ، حیوانات اهلی، و حتی شواهدی از قدیمی ترین قایق جهان را به رخ می‌کشند.”

بیش از سرعت توسعه آبادی ها، رز فکر می‌کند جمعیت پیشرویی وجود داشته اما در زیر خلیج فارس پنهان مانده است.

رز گفت “شاید ایجاد چنین جوامع توسعه یافته فوق العاده ای در امتداد خط ساحلی مطابق با به زیر آب رفتن حوضه خلیج فارس در حدود 8,000 سال پیش، اتفاقی نباشد. این مهاجران جدید ممکن است از قلب خلیج فارس آمده باشند، که با افزایش سطوح آب که سرزمین حاصلخیز  را به زیر آبهای اقیانوس هند فرو برد، آواره شده اند. ”

پرونده محکم

شواهد دقیق تر از اردوگاه های انسانی در خلیج فارس از یک ایستگاه باستان شناسی جدید به نام جبل فایا در حوضه خلیج فارس بدست آمده، که چهار سال پیش کشف شده بود. آنجا، هانس پیتر یورپمان از دانشگاه توبینگن آلمان، سه آبادی مختلف عصر پارینه سنگی که از 125,000 تا 25,000 سال پیش وجود داشته، را یافت. رز گفت “آن و دیگر ایستگاه های باستان شناسی نشان می‌دهند که گروه های انسان نخستین پیرامون حوضه خلیج فارس در سراسر اواخر عصر پارینه سنگی زندگی می‌کردند.”

برای ایجاد یک پرونده محکم برای چنین سکونت انسانی در طول عصر پارینه سنگی، یا اوایل عصر حجر، از سرزمین پهناور به زیر آب رفته کنونی، رز گفت “دانشمندان نیازمند یافتن هر گونه شواهدی از ابزارهای سنگی پراکنده شده در زیر خلیج فارس هستند. و اما در عصر نو سنگی، یافتن برخی شواهد از ساختارهای ایجاد شده به دست انسان، که این تاریخ به آن دوره زمانی در خلیج فارس می‌رسد، شگفت انگیز است.”

کارتر گفت “به منظور ایجاد یک پرونده محکم ما نیازمند یافتن یک ایستگاه به زیر آب رفته، و بیرون آوردن آن از زیر آب هستیم. این احتمالا تنها به عنوان حاصل سال ها بررسی در مناطق که با دقت انتخاب شود اتفاق می افتد.”

کرنی گفت یک پرونده به دقت مهر و موم شده می توانست “با برخی فسیل های کالبد شناسی انسان های مدرن که در حدود 100,000 سال پیش در جنوب عربستان یافت شده، ایجاد شود.”

رز یادآور شد، و در آنجا نشانه ای از اسطوره شناسی نیز وجود دارد. “تقریبا هر تمدن ساکن در جنوب بین‌النهرین تا حدودی شکلی از اسطوره سیل را بیان کرده است. در حالی که ممکن است نام ها تغییر یابد، محتوا و ساختار از 2,500 سال قبل از میلاد تا روایت سفر پیدایش با توجه به نسخه قرآنی منسجم و یکپارچه است.”

امکان دارد که شواهدی در زیر خلیج فارس وجود داشته باشد؟ رز به نقل از داگلاس آدامز گفت “مثل یک اردک، و کواک کواک کردن اردک به نظر می‌رسد، ما باید حداقل این احتمال را در نظر بگیریم که یک پرنده آبزی کوچک از خانواده اردکیان در دستمان داریم. ”

ترجمه ای از نوشته جینا براینر که در وبگاه livescience منتشر شده بود.