در گذشته‌های دور، بسیاری از علت‌های مرگ، ناشناخته بود و مادربزرگ‌های ما شاید 10 تا 12 فرزند به دنیا می‌آوردند اما از میان آنها تنها 3 یا 4 نفر زنده می‌ماندند و می‌توانستند به زندگی خود ادامه دهند. بقیه فرزندان به دلایل ناشناخته‌ای ظرف چند روز یا چند ماه پس از تولد، جان خود را از دست می‌دادند. اما امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی، بسیاری از بیماری‌ها قابل تشخیص است و راه‌های درمانی مفید و موثری برای آنها ابداع شده است.
یکی از این بیماری‌های ناشناخته که می‌توانست علت مرگ و میر نوزادان پس از تولد باشد، بیماری قلبی مادرزادی جنین بود. آمارها نشان می‌دهد، یک درصد نوزادان با ناهنجاری‌های قلبی متولد می‌شوند که تعدادی از این ناهنجاری‌ها، قابل درمان و تعدادی از آنها غیرقابل درمان است.
عوامل مختلفی دخیل است
در ابتلا به بیماری‌های قلبی مادرزادی، عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، عوامل محیطی و برخی عوامل ناشناخته دخیل است. اغلب افراد به اشتباه تصور می‌کنند در ایجاد بیماری‌های مادرزادی و سرشتی قلبی، مادر مقصر است در حالی که این طور نیست و حتی گاهی سیگار کشیدن پدر می‌تواند عامل ابتلا به بیماری باشد اما چون نوزاد از زمان جنینی، داخل رحم مادر است و در مادر متولد می‌شود، به این ناهنجاری‌ها و بیماری‌ها، بیماری‌های مادرزادی گفته می‌شود. بروز ناهنجاری‌ها و بیماری‌های مادرزادی در جنین‌هایی که سقط می‌شوند، بیشتر دیده می‌شود.
مشکلات پس از تولد آغاز می‌شود
سیستم گردش خون در دوره جنینی با سیستم گردش خون در دوره بعد از تولد متفاوت است. بنابراین بسیاری از ناهنجاری‌های قلبی منافاتی با حیات جنین ندارد. نوزادی که با بیماری پیچیده قلبی به دنیا می‌آید، ناراحتی‌ها و مشکلاتش پس از تولد آغاز می‌شود. شایع‌ترین بیماری‌های مادرزادی، آنومالی‌های قلبی است. جنین در دوره جنینی می‌تواند این شرایط را به راحتی تحمل کند و مشکلاتش پس از به دنیا آمدن آغاز می‌شود. وقتی مدتی از حیات می‌گذرد، علائم بیماری خود را نشان می‌دهند. به این دلیل که عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی فراوانی در ابتلا به این بیماری دخالت دارند، روز به روز به تعداد نوزادانی که با آنومالی قلبی متولد می‌شوند، افزوده می‌شود.
پیشگیری باید قبل از بارداری شروع شود
همیشه پیشگیری مقدم بر درمان است. نباید صبر کرد تا نوزادی با این بیماری متولد شود و بعد به فکر درمان او افتاد. پیشگیری از ابتلا به این ناهنجاری ها باید قبل از دوره جنینی آغاز شود. قبل از هر چیز توصیه می‌شود که بارداری خواسته و به میل و اراده زوجین باشد. وقتی خانمی تصمیم به باردار شدن می‌گیرد باید از سه ماه قبل مراقبت‌ها را آغاز و از مصرف برخی داروها پرهیز کند و مصرف برخی مکمل ها را به برنامه غذایی روزانه خود بیفزاید. بنابراین باید سه ماه قبل به پیشواز رفت. با این وجود، در حقیقت، بارداری 12 ماهه می‌شود.
پیشگیری در زمان تشکیل نطفه نیز ادامه دارد
این مراقبت‌ها و پیشگیری‌ها محدود به دوران قبل از بارداری نمی‌شود. حتی پس از اینکه نطفه تشکیل شد و جنین در داخل رحم مادر شروع به رشد کرد باید ادامه داشته باشد. در این زمان، به منظور پیشگیری باید سراغ روش‌های غربالگری رفت. در حال حاضر به کمک شیوه های غربالگری، تولد نوزادی با سندروم داون در خانواده بی معناست، زیرا سندروم‌های ژنتیکی و اکثر بیماری‌های مادرزادی در دوره جنینی با کمک روش غربالگری قابل تشخیص است که در صورت وجود مشکل به طور قانونی ختم بارداری اعلام می‌شود و مادر می‌تواند نوزاد را سقط کند.
بنابراین توصیه می‌شود در زمانی که هنوز روح در جنین وجود ندارد با استفاده از اکوکاردیوگرافی قلب نوزاد بررسی شود. اکوکاردیوگرافی جنین یکی از روش‌های غربالگری ناهنجاری‌های جنین پیش از تولد است. لازم به ذکر است که برخی بیماری‌های قلبی، قابل درمان و برخی هنوز لاعلاج است، به آن دسته از مادرانی که فرزندشان بیماری قلبی لاعلاج دارد، اجازه قانونی برای سقط داده خواهد شد.
دو نوع راه درمانی وجود دارد
به طور کلی، درمان‌ها یا قطعی است یا تسکینی. با روش‌های جراحی تسکینی فقط نوزاد را زنده نگه می‌دارند، در ضمن این اعمال بسیار هزینه‌بر است و در هر بیمارستانی قابل انجام نیست. برای درمان بیماری‌های قلبی مادرزادی دو روش پیشنهاد می‌شود:
- استفاده از روش‌های دارویی
- استفاده از روش‌های مداخله ای
از روش های دارویی برای درمان آریتمی قلبی استفاده می‌شود. نامنظمی در ضربان قلب، آریتمی قلبی نامیده می‌شود که با کمک دارو سعی می‌شود تا این مشکل برطرف شود.
اما همانطور که گفته شد، گروه دیگری از درمان نیز وجود دارد که درمان های مداخله‌ای نامیده می‌شود. در روش‌های مداخله‌ای، جنین تحت عمل جراحی و اینترونشن قرار می‌گیرد. در این روش‌ها با وسایلی مثل کاتتر وارد قلب نوزاد شده، مشکل قلبی را برطرف می‌کنند (به طور مثال قلب را بالون می‌زنند.)
البته لازم به ذکر است که هنوز در کشور ایران روش‌های مداخله ای، جایگاه اصلی خود را پیدا نکرده است و هنوز مشکلاتی وجود دارد.
برگرفته از مجله زیبایی سالم
