در کمتر از سه دهه، تلفن همراه از جایگاه نمادین خود به فناوری فراگیر که امکانات آن تقریبا تعاملی همه جانبه در زندگی روزمره مان دارد، تبدیل شده است. یک ماه پس از رسیدن جمعیت جهان به 7 بیلیون نفر در اکتبر 2011، انجمن GSM اعلام کرد که سیم کارت تلفن همراه به 6 بیلیون رسیده است. یک بررسی در سال 2009 در هند نشان داده است که هر 10 درصد افزایش نفوذ تلفن همراه، به 1.2 درصد افزایش تولید ناخالص داخلی می انجامد. هنوز الگوهای استفاده از تلفن همراه در کشورهای در حال توسعه بسیار متفاوت از آن چیزی است که در خیابان های نیویورک، سن فرانسیسکو، و برلین می بینید. این بازاری است که به وسیله کارشناسان فناوری و شرکت های نوپا مورد بی مهری و بی انصافی قرار گرفته است. این جایی است که بخش عمده رشد و توسعه دنیای آینده در آن نهفته است، و Silicon Valley هنوز مجبور است که فرصت های عظیم اقتصادی برای اپراتورهای شبکه، توسعه دهندگان گوشی های تلفن و شرکت های نوپای تلفن همراه را تحقق بخشد. این فرصت ها کجا هستند؟
کشورهای در حال توسعه، رشد و پیشرفت را در اختیار خود دارند
چین و هند اکثر ارتباطات جدید تلفن همراه را به خود اختصاص می دهند، و در کشورهای در حال توسعه، تلفن همراه هنوز به حد اشباع نرسیده است و همچنان در حال تجربه رشد دو رقمی است.
این رشد سریع که به تازگی از جهان در حال توسعه برگرفته شده، شگفت آور است هنگامی که در مییابید برای یک کاربر معمولی تلفن همراه، بدست آوردن یک دستگاه به بهای چند ماه حقوق اش تمام میشود. حفظ این رابطه ارزش بسیار زیادی را به دنبال دارد و پاسخگوی نیاز بسیاری از کاربرانی است که همچنان موجب سرمایه گذاری برای بیش از 10 درصد کسانی است که درآمد ماهیانه خود را جهت داشتن ارتباط دائمی تلفن همراه میپردازند.
یونیسف از تلفن همراه برای رسیدن به اهداف گوناگون خود استفاده می کند
رشد بسیار شدید تلفن همراه در کشورهای در حال توسعه در طی پنج سال گذشته چیزی است که ما را در یونیسف واداشته تا از تلفن همراه به عنوان اهرمی برای تقویت برنامه هایمان در 190 کشور و حوزه استفاده نماییم. بسیاری از برنامه های یونیسف در حال حاضر از تلفن همراه برای اهداف گوناگون استفاده میکنند. یک برنامه اطمینان می دهد که نوزادان برای ایدز مورد آزمایش قرار گرفته اند و در صورت نیاز، تحت درمان و معالجه قرار می گیرند. دیگری واکنش ها و اظهار نظرهای مستقیم جوامع در مورد هر چیزی از بهداشت آب تا دسترسی به درمان و دارو های ضروری را گردآوری میکند.
خلاقیت به رغم نبود داده ها
برای آنهایی که در Silicon Valley هستند، تصور اینکه 70 درصد همه محموله های مخابراتی ارسالی با کشتی از نوع گوشی های همراه پیشرفته بوده، دشوار است. بسیاری از این تلفن ها به کشورهای در حال توسعه فرستاده میشوند. بخش عمده جمعیت جهان، به ویژه خانواده های کم درآمد و آنهایی که در مناطق روستایی ساکن هستند، همچنان نیازمند انقلاب تلفن همراه در راستای محدودیت های موجود برای صدا، پیامک و ارتباط های ناهمگام هستند.
این محدودیت های ارتباطی خلاقیت فوق العاده ای را موجب میشود. در بسیار از جوامع، ارتباط های کلامی و متنی ساده، تحولات بزرگی را در راستای دستیابی به خدمات مالی، بهداشتی، کشاورزی و تحصیلی، و فرصت های شغلی موجب میشود. به عنوان مثال، بسیاری از کشاورزان در مناطق روستایی آفریقا و آسیا، از خدمات پیامک برای آگاهی از قیمت روزانه بهای کالاهای کشاورزی استفاده میکنند. این اطلاعات به آنها اجازه میدهد به بهبود موقعیت خود در هنگام انتقال کالاهایشان به بازار پرداخته و نیز به آنها اجازه تغییر موقعیت میان بازاهای مختومه را میدهد.
دیگر نمونه موفق در اینجا، ابتکار یونیسف RapidSMS است: یک ساختار منبع باز مبتنی بر پیامک با مقیاسی نامحدود برای گردآوری داده های پویا، هماهنگی و ارتباط سازماندهی شده است. در حال حاضر یونیسف از دولت ها در همه شش کشور زیر مجموعه صحرای آفریقا و بیش از 200,000 کاربر RapidSMS در برخی از جوامع محروم و روستایی پشتیبانی میکند. کارکنان خط مقدم پزشکی که هر یک به هزاران زن و کودک خدمات رسانی میکنند، بسیاری از این کاربران را شامل میشوند.
موفقیت در این فضا با زمان، پول و حفظ حیات سنجیده میشود. این مسئله به طور گسترده به وسیله دولت ها و جوامع پیشرفته بین المللی مورد استفاده قرار میگیرد و در جوامع تجاری نیز افزایش داشته است. به عنوان مثال، در غنا یک کارآفرین محلی از RapidSMS برای نظارت بر فروش اجاق های پخت و پز در سراسر کشور استفاده میکند.
اعتبار تلفن همراه هچون پول نقد است
در بسیاری از کشورها که اکثریت مردم حساب بانکی ندارند، اعتبار تلفن همراه به شکل دیگری از ارز بدل شده است. تصور کنید که شما میبایست مقدار کمی پول به دست خواهرتان برسانید که ساکن روستایی است که تا آنجا 10 ساعت باید رانندگی کنید. ساده ترین کار برای شما خرید اعتبار تلفن همراه است، اما بجای انجام پیش پرداخت سرویس تلفن همراه خود، میزان اعتبار تلفن همراه او را تکمیل میکنید. با پرداخت هزینه اندکی، او اکنون میتواند به یک نمایندگی فروش اعتبار تلفن همراه مراجعه کرده و اعتبار تلفن همراه خود را به پول نقد مبدل نماید.
M-PESA ، پروژه ای خارج از کنیا که در آغاز برای توزیع وام های بسیار کوچک به فقیرترین جوامع روستایی کنیا و جمع آوری پرداخت ها از سوی آنها تعیین شده بود، اکنون در مقیاسی بزرگ تر به سیستم نقل و انتقال وجه از طریق تلفن همراه چندین کشور به وسیله Safaricom در آفریقای جنوبی و Roshan در افغانستان بدل شده است.
برای بسیاری از دولت ها پول تلفن همراه مسئله ای بغرنج است. آنها دوست دارند که شهروندانشان بتوانند به خدمات مالی که به طور قابل توجهی به بهبود زندگیشان می انجامد، دسترسی داشته باشند. از سوی دیگر، این بدان معنا است که اپراتورهای شبکه تلفن همراه و دیگر ارائه دهندگان خدمات پولی تلفن همراه، اکنون فعالیت نموده و از درآمدهایی بهره مند میگردند که به طور معمول به بانک مرکزی میرفت.
چالش ها باقی مانده است. بهای قابل توجه استفاده از این خدمات هنوز دور از دسترس فقیرترین جوامع است. اغلب بیش از چند نمایندگی برای تبدیل اعتبار تلفن همراه به پول نقد وجود دارند. مردم بسیاری اوقات، اشکال غیر سنتی خدمات مالی را درک نکرده یا به آنها اعتمادی ندارند.
با این حال این یک فرصت تجاری بسیار برزگی محسوب میشود. حتی با وجود تمام اپراتورهای شبکه در چنین فضایی، امکاناتی برای بسیاری از خدمات که همچون اهرمی در پرداخت های تلفن همراه به شمار میروند، وجود دارد. برای موفقیت در امر توسعه در چنین فضایی، ما نیازمند بررسی بهتر چگونگی تعامل مردم با پول در سراسر جهان و ایجاد برنامه های کاربردی که برای سفارشی سازی به قدری کافی انعطاف پذیر و مطابق با الگوهای فرهنگی مختلف باشند، هستیم.
در سانفرانسیسکو، شما ممکن است که هزینه تاکسی را از طریق کارت خوان Square پرداخت نمایید، اما در نایروبی (پایتخت کنیا) بخشی از اعتبار تلفن همراه خود را برای راننده ارسال خواهید کرد.
تلفنی برای جهان در حال توسعه
آیفون به دلیل عدم انعطاف پذیری و قیمت بالا شانسی ندارد. در وضع کنونی، سیستم عامل گوشی های هوشمند جهان در حال توسعه، اندروید خواهد بود. با این حال، گل سرسبدی همچون Samsung Galaxy Nexus یک گوشی هوشمند ایده آل و مطلوب نیست. یک تلفن هوشمند مطلوب از چنین ویژگی هایی برخوردار خواهد بود:
1. ارزان. سال گذشته، Huawei در همکاری با Safaricom ، تلفن 80 دلاری اندرویدی را در کنیا رونمایی کرد جایی که 40 درصد جمعیت با درآمد کمتر از 2 دلار در روز زندگی میکنند. در این سال در همایش جهانی تلفن همراه مدیران ارشد شرکت های Bharti Airtel، Telefonica Latin America و VimpelCom با یکدیگر هم رأی شده و اعلام نمودند که 50 دلار، قیمتی چشمگیر برای گوشی های هوشمندی است که به طور گسترده ای به گونه ای مقرون به صرفه در اقتصادهای نوظهور بدل میشوند.
2. محکم و ساده. مجموعه نوکیا 1100 محبوب ترین گوشی در جهان است. این گوشی ضد گرد و غبار، ضد آب، محکم و دارای فهرست ساده و چند بخش جداگاه و چراغ قوه است. هر شهر در سراسر جهان در حال توسعه از یک تعمیرگاه محلی با قطعات یدکی برای گوشی های ساده نوکیا برخوردار است. هنگامی که به جهان در حال توسعه سفر میکنم، به گوشی نوکیا 1100 قابل اعتمادم تکیه میکنم، نه گوشی آیفون ام. گوشی های هوشمند، مخلوقات ظریف و حساسی هستند که تحمل فرسایش روزانه زندگی افراد را ندارند.
دوام یک هفته ای شارژ باتری.شارژ دوباره تلفن همراه در هر شب گزینه مناسبی نیست چنانچه در دهکده روستایی بدون برق زندگی کنید. در یکی از پروژه های یونیسف در حومه سنگال، با کارآفرینی روستایی مواجه شدم که کسب و کاری را آغاز کرده بود جایی که او تلفن های همراه همه را گردآوری نموده و با دستمزدی اندک، با دوچرخه به روستایی که از برق برخودار بوده و چند ساعت فاصله داشت، میرفت و سپس با دوچرخه با تلفن های با شارژ کامل باز میگشت.
در این کشورها مردم پول زیادی را برای شارژ تلفن های خود میپردازند. گسترش تلفن هایی که دوام باتری آنها به یک هفته می انجامد موجب ظهور گوشی های هوشمند در بازارهای بزرگ خواهد شد.
برنامه های کاربردی بهینه شده برای استفاده از داده ها
داده ها در کشورهای در حال توسعه به اندازه کشورهای توسعه یافته، گران است. بعید است که داده ها به سرعت گوشی های هوشمند دچار افت قیمت شود، بنابراین حتی هنگامی که گوشی ها برای کاربری معمولی در کشوری در حال توسعه به اندازه کافی ارزان شود، هنوز مهیای اجرای بسیاری از برنامه های کاربردی که تجربه گوشی های هوشمند را فراهم میکنند، نخواهد بود. تقاضا برای برنامه های کاربردی وجود خواهد داشت – بانکداری، آب و هوا، گفتگو (چت)، اجتماعی، و اطلاعات بازار – اما کاهش قیمت آنها، مهم و حیاتی است به ویژه تا آنجا که ممکن است از پهنای باند کمتری استفاده نمایند. یک ویژگی شبیه سازی شده، برنامه اندرویدی مصرف داده ها بر روی صفحه نمایش است که به شما اجازه می دهد تا محدودیت هایی را برای مصرف داده ها تعیین نمایید و میزان مصرف داده های استفاده شده توسط شما را آشکار میسازد.
دعوت به مبارزه
تداوم رشد دو رقمی تلفن همراه در کشورهای در حال توسعه، نمایانگر فرصت تجاری چشمگیری است. در حالی که شرکت ها در Silicon Valley برای گسترش برنامه کاربردی برتر در یک رده خاص مبارزه و تلاش می کنند، هنوز پتانسیل بکر عظیمی در جهان در حال توسعه باقی مانده است. کار کردن در این فضا نیازمند کسب و کارهایی خواهد بود که تفکر درباره طراحی برنامه های کاربردی خود از نقطه نظر دیدگاه های مختلف را ممکن سازند. کاربران نهایی آنها انگیزه ها، تجربه ها، نیازها و محدودیت هایی خواهند داشت. در حالی که سازندگان گوشی میبایست به ساخت گوشی با باتری با طول عمر بیشتر اقدام نمایند، توسعه دهندگان برنامه های کاربردی باید به ساخت برنامه های کاربردی مناسب که از پهنای باند کمتری استفاده می نمایند، بپردازند.
این نوشته ترجمه مقاله ای از اریکا کوچی است، او یکی از مدیران نوآوری فنی در یونیسف که همراه گروه خود پلتفرم متنبازی به نام RapidSMS را در یونیسف آغاز کرده است. او به طور مشترک کلاس “طراحی برای یونیسف” در برنامه ITP دانشگاه نیویورک را اداره می کند، و در دانشگاه هاروارد، ییل، کلمبیا در مورد بکار بردن فناوری همچون اهرمی سودمند و طراحی به منظور بهبود توسعه بین المللی سخنرانی کرده است. تمام این ها، دیدگاه ها و برداشت های اوست که برای کاربران ایرانآتا به فارسی برگردانده ایم.